Barter - forma handlu stara jak ludzkość. Polega na wymianie jednego dobra na drugie, np. mięsa na warzywa albo zboża na sól.
Pieniądz towarowy, czyli płacidło - najstarsza forma pieniądza. Pojawił się, bo ludzie chcieli mieć jakiś uniwersalny miernik wartości. Dzięki niemu od razu było wiadomo, kto jest bogatszy, a kto biedniejszy. Najstarsze formy płacideł miały wartość użytkową. W tej roli występowały rzadkie metale (złoto, srebro, miedź), produkty roślinne (ryż), broń, żywy inwentarz, skóry, tkaniny itd.
Pierwsze pieniądze - to płacidła pozbawione wartości użytkowej. Były znane od tysięcy lat. Mogły to być obrobione kamienie czy bryłki metali. Najsłynniejszym przykładem są kauri, czyli muszle morskich ślimaków Cyprea moneta. Jako waluta były używane w Chinach już 3000 lat temu (pieszczotliwe określenie "mój skarbie" do dziś pisze się na piśmie chińskim piktogramem oznaczającym "muszlę"). Kauri były w użyciu od Pacyfiku po Afrykę jeszcze w XIX wieku.
Pieniądz symboliczny - znali go już Sumerowie, którzy 8 tyś lat temu posługiwali się wypalonymi z gliny podobiznami m.in. owiec, kóz i innych dóbr. Nic dziwnego, że Sumerowie pierwsi odkryli, że pieniądze można .... podrabiać, a gliniane żetony wyszły stopniowo z użycia.
Monety - łączyły wartość symboliczną i użytkową. Tę pierwszą nadawała im forma, tę drugą surowiec, zazwyczaj wartościowy metal, z którego je bito. Jedne z najstarszych znanych monet liczą 2900 lat i pochodzą z Chin. Odlano je z brązu, a mają kształt... muszelek kauri. Chińczycy odlewali też monety w kształcie maczet, Indusi - kwadratowe. Pięć wieków przed Chrystusem monety znano od Azji po Grecję.
Papierowe banknoty - to także chiński wynalazek, który pojawił się ok. 960 roku, kiedy cesarzowi dynastii Song zabrakło metalu do bicia monet. Wpadł na pomysł, by wykorzystać wynalazek kupców, wystawiających sobie papierowe kwity, będące zamiennikiem, ciężkich monet, które w dodatku można było stracić w trakcie niebezpiecznej podróży. Chińscy bankierzy używali takich kwitów od ok. 600 roku, ale podobne znali wcześniej Egipcjanie i Sumerowie, tyle że oni nie używali papieru.
Karta kredytowa - pojawiła się w USA w latach 20 XX wieku. Służyła do zapłaty na kredyt na stacjach benzynowych czy w sklepach, jednak każda firma wystawiała swoją własną kartę. Dopiero w latach 50 firma Diners Club zaczęła wystawiać karty, którymi można było płacić w całych Stanach. W 1958 roku firma American Express pierwsza zaproponowała kartę na cały świat.
Pieniądz elektroniczny - pierwsze płatności za pomocą klawiatury można było wykonywać w 1960 roku, gdy IBM i American Airlines stworzyły system rezerwowania biletów lotniczych. Łącząc się telefonicznie z centralną systemu, biura podróży mogły kupować bilety dla swoich klientów. Wraz z rozwojem informatyki, podobne systemy weszły do banków, a w 1982 roku we Francji pojawił się system Minitel, w którym elektroniczne transakcje mógł przeprowadzać zwykły zjadacz chleba. Służył do tego darmowy terminal podłączony do telefonu.
Internet - dzięki wynalazkowi internetu, pieniądz elektroniczny stał się powszechny. Pierwsza internetowa księgarnia powstała w 1992 roku. Dwa lata później powstała największa obecnie e-księgarnia Amazon, a do sieci wkroczyły banki i Pizza Hut. W 1996 roku powstało pierwsze internetowe targowisko - serwis e-Bay.
Pieniądz wirtualny - był znany już w latach 80 gdy powstały pierwsze sieciowe gry komputerowe sprzed edpoki internetu. Już wtedy gracze wymieniali się wirtualnymi przedmiotami, a nawet wystawiali je na sprzedaż za prawdziwe pieniądze. Przełom nastąpił w 1997 roku, gdy pojawiły się pierwsze masowe gry sieciowe z serii Ultima, a gracze zaczęli wystawiać wirtualne złoto i przedmioty w serwisie e-Bay. Transakcje polegające na wymianie realnych pieniędzy na wirtualne waluty określa się skrótem RMT ( real monet trading), a cały fenomen ekonomiczny - rynkiem RMT.
Wydawnictwo FOCUS (
www.focus.pl)
sierpień 2009.
