Narty

Świat w liczbach

Narty

Drewniane deski przeszły długą ewolucję - dziś można wybierać między różnymi odmianami nart biegowych i zjazdowych, jest też deska snowboardowa.

11 o tyle metrów w 1916 roku poprawił rekord świata w skokach narciarskich Anders Haugen, który jako pierwszy podczas skoku pochylił się do przodu (wcześniej zawodnicy szybowali wyprostowani).

18 metrów to rekordowa długość skoku podczas pierwszych zawodów w skokach, które odbyły się pod koniec XIX wieku w Norwegii.

103 lata temu w Niemczech wybudowano pierwszy na świecie wyciąg narciarski.

109 lat temu nauczyciel Stanisław Barabasz samodzielnie wykonał i przywiózł do Zakopanego pierwsze narty - tak zaczęła się historia narciarstwa w Tatrach. Początkowo było niewielu zwolenników jazdy na prawie trzymetrowych deskach.

141 lat temu powstał w Norwegii Trysil Shooting and Skiing Club - pierwszy na świecie klub narciarski.

236 lat temu w Christianii (tak dawniej nazywało się Oslo) odbyły się pierwsze zawody narciarskie - był to bieg zorganizowany dla norweskich wojskowych oddziałów narciarskich.

1879 w tym roku na Wystawie Powszechnej we Francji miała miejsce pierwsza publiczna demonstracja nart, tzw. desek szwedzkich.

1936 to rok, w którym skoczek narciarski przekroczył odległość stu metrów. Austriak Josef Bradl na mamuciej skoczni w Planicy (Słowenia) uzyskał wynik 101 metrów.

4500 lat mają najstarsze zachowane narty - odnaleziono je w torfowisku w pobliżu miejscowości Hoting w Szwecji.

FOCUS 2/2003

Zaginiony świat

Świat w liczbach

ZAGINIONY ŚWIAT

Paleontolodzy żartują, że dinozaury zostały wniebowzięte. Ich potomkowie - ptaki - są dziś liczniejsze niż ssaki.

12 metrów wysokości miał brachiozaur - był więc wielkości trzypiętrowej kamienicy. Dinozaur ten żył 128 milionów lat temu.

14 metrów długości miał ogon diplodoka, a szyja "zaledwie" osiem.

25 centymetrów grubości (w najgrubszym miejscu) miały czaszki pachycefalozaurów, czyli dinozaurów grubogłowych.

50 dolarów - za taką sumę można było kiedyś kupić w USA kawałek skały z odciskiem łapy styranozaura.

70 centymetrów - tyle mierzył kompsognat, najmniejszy znany dinozaur.

161 lat temu po raz pierwszy padło słowo "dinozaur" czyli "straszny jaszczur". Użył go Brytyjczyk George Owen na posiedzeniu naukowym w 1841 roku. Tym mianem określił trzy wielkie gady, znane wtedy w Wielkiej Brytanii: iguanodona, megalozaura i hyleozaura.

65.000.000 lat temu żył tyranozaur. Jego nazwa znaczy dosłownie "król jaszczurów". Zęby tego gada osiągały długość nawet 15 centymetrów.

228.000.000 lat temu (w triasie) żył Eoraptor, najstarszy znany dinozaur.

FOCUS 6/2002

Bursztyn, jantar, elektron

Świat w liczbach

BURSZTYN, JANTAR, ELEKTRON

Moda na kolor żywicy zmieniała się wraz z epokami. W starożytnym Rzymie ceniono bursztyn żółty, w średniowieczu - biały, w renesansie - czerwony i żółty.

3 do 8 % kwasu bursztynowego zawiera bursztyn bałtycki. Inne żywice kopalne albo wcale nie zawierają tego związku, albo nie więcej niż 3%.

9,75 kilograma waży największa znana bryła bursztynu.

22 metry - do takiej głębokości kopano szyby w kopalni bursztynu w Możdżanowie, o której wspominają kroniki z XVIII wieku.

99,5 procent inkluzji (szczątków organicznych) znajdowanych w bursztynach stanowią ciała zwierząt. Wśród nich najwięcej jest owadów (ok. 70%) i pajęczaków (23%).

160 innych żywic kopalnych zidentyfikowano w różnych miejscach na świecie.

200 mniej więcej tyle związków chemicznych wchodzi w skład bursztynu bałtyckiego, zwanego przez naukowców sukcynitem.

301 lat minęło od momentu, gdy król pruski Fryderyk I zamówił wykonanie bursztynowego wystroju gabinetu. Na ukończenie dzieła, zwanego "Bursztynową Komnatą", musiał czekać jedenaście lat do 1712 roku.

1995 to rok odkrycia złóż bursztynu w miejscowości Peniacerrada w Hiszpanii - jest to tzw. bursztyn z Alavy.

40.000.000 przynajmniej tyle lat liczy sobie bursztyn bałtycki.

FOCUS 10/2002