Kompilacja Ciekawostek

CIEKAWOSTKI

Jak rozmnażają się anakondy?

Całe życie anakond ściśle wiąże się z wodą. Węże mają oczy i nozdrza usytuowane wysoko na głowie, dzięki czemu mogą pozostawać ukryte w rzece, rozglądając się po okolicy i normalnie oddychając. Również gody odbywają się w wodzie. Dojrzała do rozrodu samica nie szuka partnera, lecz zaczyna wydzielać zapach, niewyczuwalny dla ludzi, ale niezwykle silnie działający na samce jej gatunku. Ściągają one licznie z całej okolicy. Kilka, a nawet kilkanaście samców oplata się wokół niej, tworząc godowe kłębowisko. Węże mogą tak spędzić dwa do czterech tygodni, nieczułe na inne atrakcje, zajęte sobą i seksem. Samica wybiera spośród zalotników jednego samca, któremu pozwala się zapłodnić.
Samica nie składa jaj, rozwój zarodków przebiega w jej ciele (to tzw. jajożyworodność). "Rodzi" żywe młode, zwykle około dwudziestu, ale zdarzają się też o wiele większe mioty. Po wydaniu młodych na świat, jej ciężar może się zmniejszyć nawet o połowę.
Zamieszkujące południową Amerykę anakondy uważa się za największe węże na świecie (osiągają długość około 9 metrów). Samice są większe od samców, a gody przypominają zapasy gigantów. Węże wyglądają, jakby próbowały się nawzajem podusić.

Ile biegają piłkarze podczas meczu?

W czasie meczu każdy piłkarz przebiega średnio 10, 5 kilometra. Przez prawie połowę meczu biega w wolnym tempie, a szybki bieg zajmuje około 1/5 rozgrywki, a ponad 1/4 to... chodzenie, którego zwykle nie pokazują kamery w czasie transmisji. Oglądając mecz najuważniej śledzimy, co się dzieje z piłką - średnio każdy z zawodników ma z nią kontakt tylko przez 1% meczu! Inni mogą w tym czasie nieco odpocząć - zwolnić czy przystanąć. Dlatego aktywność piłkarzy bardziej przypomina serię biegów sprinterskich niż wysiłek maratończyka. Do tego muszą kopać piłkę - co też wymaga niezłej kondycji. Średnia prędkość lotu piłki to około 20 metrów na sekundę, czyli ponad 70 kilometrów na godzinę. Niektórzy zawodnicy potrafią jednak kopnąć ją z taką siłą, że osiąga prędkość ponad 35 metrów na sekundę.

Z czego składa się szminka?

Podstawowe składniki szminki to substancje natłuszczające - woski i olejki oraz barwnik. Reszta to już drobne dodatki - witaminy, filtr promieni ultrafioletowych, wyciągi roślinne itp. Pierwsze z nich chronią usta, a także pozwalają równomiernie rozprowadzić szminkę. Barwnik (naturalny lub syntetyczny) oczywiście nadaje kolor. Im go więcej, tym pomadka trwalsza. Z drugiej strony oznacza to jednak gorsze nawilżanie i ochronę ust, które często stają się spierzchnięte.
Najnowsze szminki zawierają związki silikonu, dzięki czemu są bardziej trwałe i nie powodują wysychania ust. Pozostałe składniki, choć dodawane w niewielkich ilościach, także są ważne. Służą pielęgnacji warg, są to zwykle witaminy i mikroelementy. Może to być też np. wosk pszczeli czy lanolina - substancja wytwarzana przez owcę i pokrywająca wełnę.

Który płaz jest najmniejszy na świecie?

Zwycięstwo w tej konkurencji należy się maleńkiej żabce, żyjącej w wilgotnych lasach południowo-zachodniej Afryki. Dorosły artrolept karłowaty (Arthroleptis parvulus) osiąga najwyżej 7,5 milimetra długości. Cechą charakterystyczną tych zwierząt są długie trzecie palce przednich łap. Żaby prowadzą lądowych tryb życia, wody dostarcza im parne, nasycone wilgocią powietrze. W niesprzyjających okolicznościach mogą zagrzebać się w ziemi, żeby uniknąć wyschnięcia. Kiedy spadnie deszcz, płazy znów stają się aktywne. Żabki są tak małe, że do oddychania właściwie nie są im potrzebne płuca - wymiana gazowa odbywa się w większej części przez skórę.

Jakie hormony podtrzymują młodość?

Hormony, których poziom jest najbardziej związany z wiekiem, to androgeny i estrogeny - steroidy płciowe. Ubytek tych hormonów wywołuje lawinę zmian, które sąsiadki kwitują jednym zdaniem: "ależ on/ona się postarzał/a!". W grupie androgenów za najważniejszy uchodzi testosteron, wśród estrogenów - estradiol. Wbrew obiegowym przekonaniom, obydwa te hormony występują u obu płci - choć w różnych stężeniach. Kobiety mają od 10 do 20 razy mniej testosteronu niż mężczyźni, ci zaś mają mniej więcej tyle estradiolu, co kobiety po menopauzie. Biosynteza hormonów płciowych zachodzi głównie w gonadach (estradiolu w jajnikach, a testosteronu w jądrach). Estrogen podawany paniom w hormonalnej terapii zastępczej po menopauzie pozwala dłużej utrzymać młody wygląd, zapobiega starczemu otępieniu i osteoporozie. U panów w podobnym celu stosuje się testosteron.

Co zrobić ze znalezionym skarbem?

Niestety, jeżeli znajdziemy skarb, to nie możemy go sobie zatrzymać i wydać na dowolne przyjemności. Staje się on własnością Skarbu Państwa. W wypadku znaleziska, które ma wyłącznie wartość naukową, możemy liczyć na specjalny dyplom. Jeśli ma ono również wartość materialną, to mamy ponadto szansę na przyznanie nagrody o wartości 10% odnalezionego skarbu.

Kiedy wynaleziono ręczną broń palną?

Pierwsze egzemplarze ręcznej broni palnej pojawiły się w Europie w połowie XIV wieku. Były to hakownice - coś w rodzaju ręcznej armaty, osadzonej na drewnianym łożu zaopatrzonym w hak. Nie nadawały się do precyzyjnego celowania.

Skąd pochodzi nazwa męczennicy?

Męczennica pańska, czyli passiflora, została odkryta w 1609 r. przez zakonników hiszpańskich, działających w Ameryce Południowej. Im też zawdzięcza nazwę. Pochodzi ona od alegorycznej interpretacji wyglądu rośliny, jako symbolu męki Chrystusa. Znamiona słupka symbolizują gwoździe, pylniki - 5 ran zadanych Chrystusowi, przykoronek to korona cierniowa, działki okwiatu to apostołowie, liście to włócznia lub ręce oprawców, wąsy czepne to sznury lub bicze. W męczennicy dopatrywano się także wielu innych symbolicznych cech. Dla zwolenników chrystianizacji Indian passiflora była danym od Boga znakiem, że postępują słusznie. Z niektórych gatunków męczennicy (jest ich około 400) uzyskuje się jadalne owoce. W odniesieniu do nich używa się nazwy marakuja, bo nikt prawdopodobnie nie chciałby pić soku z męczennicy.

Czym są zmory?

Zgodnie z ludowymi wierzeniami, zmory siadały ludziom na piersiach podczas snu. Ofiary (zwykle mężczyźni) mogły się nawet zadusić. Zmory wkradały się też do stajni. Rankiem znajdowało się konie przerażone, mokre od potu z zaplecionymi grzywami. Żeby odstraszyć zmorę, należało powiesić nad żłobem lustro lub wysmarować drzwi stajni odchodami. Uważano, że zmorą staje się dziewczyna, która jest jedną z dziewięciu sióstr - sama nie zdaje sobie z tego sprawy.

FOCUS